Täzeje Mahri [off] (01.01.1970 / 05:00) Öÿümiziñ Jynjagazy

🔹 2. Şer’i deliller

Ibn Abbasdan (r.a.) gelen habar:

«Agyz bekleýän adam bir zatdan gorkup ýa-da şübhe edip datyp görse, soňra tüksä, onda onuň üçin zyýan ýokdur.»
📚 (Ibn Abi Şeýba, “Musannaf”)

Bu nakylda agyz bekleýän adamyň datyp görmeginiň rugsatdygy aýdylýar, eger-de datandan soňra şol zat ýuwudylmasa. Bu ýörelge aşpez zenanlar üçin hem degişlidir.

⸻

🔹 3. Fykhy (ykdysady) deliller – Mezheplerden düşünje

Hanafy mezhebi (Mergen üçin möhüm, sebäbi Hanafy):

Imam Nawawi (şafiýi bolsa-da, umumy garaýyşlary getirýär):

«Agyz bekleýän adam nahary datyp barlap bilýär. Emma datan zatyny ýutmaly däl. Eger-de ýalňyşyp ýa-da unudyp ýutsa, oraza bozular.»
📚 (Nawawi, “Al-Majmu”, 6/349)

Ibn Qudama (Hanbaly mezhebi alymy):

«Aşpez ýa-da başga biri oraza wagty datyp barlap biler. Ýöne datan zadyny ýutmaly däldir. Eger ýutsa, oraza bozulýar.»
📚 (Al-Mughni, 3/125)

⸻

🔹 4. Şertler
1.Datan zadyny ýutmaly dälsiň. Datandan soň çalt tükmeli.
2.Zarurlyk bolmaly. Mysal üçin, aşpez üçin tagamyň duzuny ýa-da bişiş derejesini bilmek zerur bolsa.
3.Ýekeje datmak – adatça barmaga dil ýa-da dodak bilen azajyk degirmek bilen bolýar.

⸻

🔹 Netije

Agzyň bekli wagty zenan maşgalanyň tagamy datyp görmegi şerigat taýdan rugsatdyr, eger-de:
•Datmak diňe zerurlyk sebäpli bolsa,
•Datylan zat ýuwudylman, derrew tüklense.

Bu ýagdaý oraza bozmaýar, emma duýdansyz ýa-da kast bilen ýuwudylsa, onda oraza bozulýar we kazyýetli kazy hökmünde soňy bilen gününe gün oraza tutmaly bolýar.