BiReYsEl : Edepli edbinden dymar, edepsiz dymdyrdym diýip oýlar! _BiReYsEl

 Gytyndan
 Adminka [off]
 28.03.2024 / 07:04
 Durmuş doly yenil kelleden#

Gadym zamanlarda bir kazynyň ýanyna mollalar we baýlar üýşüp, bir dini meseläni ara alyp maslahatlaşýardylar. Şol wagt köne egin-eşikli bir kembagal derwüş üýşmeleňe gelip girdi-de, mollalaryň we baýlaryň hatarynda oturdy. Kazy derwüşiň molla we baýlaryň hatarynda oturanyny görüp gaharlandy:

— Sen näme üçin mollalaryň we baýlaryň arasynda otyrsyň, öz derejäňi bileňokmy? Derrew ýeriňden tur-da, başga ýere geç ýa-da çykyp git — diýdi we hyzmatkärine derwüşi gapynyň öňünde oturtmagy buýurdy.

Hyzmatkär gelip, derwüşiň ýakasyndan tutup, oňa şeýle diýdi:

— Sen ulamalaryň, baýlaryň mejlisinde oturmaga mynasyp dälsiň, näme üçin öz hetdiňi bilmän, olaryň arasynda oturýarsyň? Çirkeýiň arslan bilen göreşmäge güýji ýetmeýär. Seniň akylyň ýerinde däl, kembagal derwüşsiň, ulama we baýlaryň çekişmelerine gatnaşmak üçin ylmy güýç gerek, sende bolsa ol ýok, tur ýeriňden, aşakda otur, ýogsam çykaryp kowaryn. Derwüş ah çekdi, kazynyň we hyzmatkäriň aýdan sözlerine ýüregi ynjady we nalaç aşak düşüp oturmaga mejbur boldy. Mollalar ara alyp maslahatlaşýan meselesiniň üstünde çekişdiler, horaz ýaly biri-birine hüjüm etdiler, iki topara bölünip gygyryşdylar. Ýaka tutuşmaklaryna az galdy. Ýöne mesele çözülmedi. Derwüş olaryň bolşuna gülüp, ümsüm otyrdy, ahyrsoňy ol çydamady, iki tarapyň jenjelini ýatyrmak üçin şeýle diýdi:

— Boýnuňyzy süýndürip, bokurdagyňyzy ýyrtara getirip gygyryşanyňyz bilen mesele çözülmeýär. Mesele delilsiz, hatsyz çözülmeýär. Bu mesele barada mende hem maglumat bar. Ylymda kuwwatym — gudratym ýeterlik, men sorag-jogaba taýýar, oturyň, jenjelleşmäň, sözüme gulak asyň?

Molla we baýlar ondan öz pikirini aýtmagy haýyş etdiler. Kembagal derwüş şeýle bir düşnükli, ylmy edip düşündirdi welin, meýlisdäkiler haýran galdy. Derwüş meseläni berk deliller bilen düşündirdi. Oňa minnetdarlyk bildirip, berekella diýdiler. Gedem kazy hem derwüşiň akylparasatyna geň galyp, özüniň ýüpek donuny we täze sellesini hyzmatkäriniň eline berdi we bulary derwüşe geýdirmegi buýurdy, derwüşden ötünç sorap:

— Eý, derwüş, seniň gadyr-gymmatyňy bilmändirin. Bu dony geýip, selläni orap, ýokary çykyp otur — diýdi.

Hyzmatkär derwüşe tagzym edip, oňa selle we dony geýdirjek boldy. Derwüş ony ýanyna ýakynlaşdyrmady:

— Aňyrrakda dur, gedemlige we men-menlige sebäp bolýan bu selle we don maňa gerek däl. Köne-küşül lybasyň akyl-paýhasymy kemeltmeýşi ýaly, bu ýüpek don we zer selle hem ony köpeltmeýär. Akyl lybasda däl, başdadyr. Egnine gymmatbaha lybaslar geýip, özlerini bezäp ýören adamlar bar, ýöne olar ylym-bilimden, akyl-terbiýeden bihabardyrlar. Şeýle kişileri beýlekilerden ýokary, köne egin-eşikli bolsa, olary pes saýmak ynsaplylygyň alamaty däldir. Akylly, parasatly bolmak üçin ylym öwrenmek zerurdyr.

«Donuna seretme, sözüne seret» diýen dana sözlere görä, adamyň lybasyna, daş görnüşine däl-de, akylpaýhasyna, sözüne, ahlak-terbiýesine üns beriň!

Teswir ýazmak üçin Içeri giriň ýa-da Agza boluň →!