Täzeje
 Basmacy [off]
 Şugün, 18:43

🎭 Kitaphanadaky Çaknyşyk 🎭

Mowzuk: Häzirki Şygyrýet we Ahlak Düzgünleri

Sahna: Şäheriň Merkezi Kitaphanasy, Edebiýat Bölümi.

Gatnaşýanlar:

Adyl: (25 ýaşlarynda) Ýiti, yzygiderli pikirli, ahlak we manyny talap ediji.

Ylham: (24 ýaşlarynda) Özüni häzirki zaman "şahyry" hasaplaýan, köpçüligiň goşguçysy

Ylham: (Elinde ýuka, gülkünç gaty daşly kitaby tutup, Adylyň ýanyna gelýär. Adyl Nizami Genjewiniň tomuny seredip dur)

"Salam! Sen hem şygyrýet jadygöýligine çekilenlerdenmi? Bu köne tomlar bilen näme işiň bar? Häzirki döwürde duýgy diýilýän zat has erkin, has gaty bolmaly."


Adyl: (Başyny galdyrman)

"Salam. Meni bu ýere çeken 'jadygöýlik' däl, eýsem hakyky many we ussatlykdyr. Sizde bolsa, men şygyrýetiň diňe bir görnüşini däl, eýsem onuň ähli gymmatyny ýok edýän pes hili önümi görýärin."


Ylham: (Gülýär)

"Gymmaty? Adyl, sen köneçil pikirlenýärsiň. Häzirki şygyrýet bu çäkleriň ýykylyşy. Biziň döwrümiz filtrsiz beýan etmegi talap edýär. Meniň iň soňky goşgylarym üç-dört setirde jemlenen, ýöne olar göni nokada urýar! Duýgyny gönüden-göni berýär."


Adyl:

"Duýgyny bermek üçin pikiri, yzygiderliligi we ahlagy pida etmek gerek däl. Siziň ýaly 'şahyrsumaklar' diňe bir setirde kapýany saklamak üçin, hatdaküfür sözleri hem samrap otyrlar. Bu beýan erkinligi däl, bu - manysyzlykdyr."


Ylham: (Biraz gaharlanýar)

"Küfür? Biziň goşgularymyz durmuşy hakyky görnüşde suratlandyrýar. Sen, belki, Yslama gabat geljek sypaýy sözleri isleýänsiň, ýöne edebiýat hemme zady öz içine almalydyr!"


Adyl: (Kitabyny ýapyp, göni Ylhama seredýär)

"Edebiýat hemme zady öz içine almalydyr diýýän bolsaňyz, onda esasy ahlak kadasy nirede galdy? Men bir zady aýdyň aýdaýyn: Eger men goşgyny okap, onda pikir, sadalyk ýa-da çuňluk tapmasam, diňe bir-birine ýelimlenen deger-degmez sözler bolsa, onda ol goşgy däl, ol diňe gürrüldidir."


"Şygyrýetiň manysy kalby arassalamak we pikiri ösdürmekdir. Eger siz kapýa üçin goşgy ýazyp, ahlak taýdan kabul ederliksiz sözleri ulanýan bolsaňyz, siz dörediji däl, diňe bir edebiýatyň abraýyny gaçyrýan hünärmensiňiz."


Ylham: ( Ýeňil ýylgyrýar, tankydy kabul etmeýär)

"Meniň goşgularymyň her bir setiri millionlarça okyjy ýygnady. Sen bolsa Nyzamyny okamagyňy dowam etdir. Sen häzirki döwrüň güýjüni we duýgusyny duýup bilmeýärsiň. Biziň öz edebi gymmatymyz bar!"


Adyl: (Kellesini ýaýkaýar)

"Okyjylar - hiliň ölçegi däl. Meşhurlyk bu many däl. Häzirki goşgularyň köpüsi, edil çalt taýýarlanan nahar ýaly, çalt iýilýär, ýöne bedene peýda berýän güýç ýok. Siz ýönekeý sözleri kapýalaşdyryp, adamlaryň duýgularyny Aldap otyrsyňyz. Sizde yzygiderlilik ýok, diňe kapýa düzmek bar."


Ylham:

"Ýeter! Sen diňe tankytçy. Sen döredip bilmeýänligiň üçin döredýänleri ýigrenýärsiň."


Adyl:

"Men ýigrenemok, men talap edýärin. Meniň talabym: Ahlaklylyk, Pikir we Yzygiderlilik. Goşgudan daşlaşmagymyň sebäbi, siz ýaly 'şahyrlar' zerarly hakyky edebiýat kölegesinde galýar. Siziň özüňizden göwnüňiz hoşlugyňyz hem, siziň döredijiligiňiziň pes hili bilen gabat gelýär."


Ylham: (Gaharly, yzyna çekilýär)

"Men bu ýerde sen ýaly köne pikirli adam bilen jedel etmekçi däl!"


Adyl: (Ylham gidensoň, elindäki kitaba seredip, azajyk ýylgyrýar)

"Dogrusy, men hem gürrüldini halamaýaryn."

***

(Ylham gysga wagtlyk gideninden soň, gaýtadan yzyna dolanýar, sebäbi tankytlar onuň içini gysypdyr.)

Ylham:

"Garaş! Sen meni diňe 'şarlatan şahyrsumak' diýip atlandyrdyň. Biziň döredenlerimiz ýaşlaryň dili! Biz şygyrýetiň demokratiýalaşmagy üçin çykyş edýäris. Sen diňe köne akademiýanyň galyndylaryny gorajak bolýarsyň."


Adyl:

"Demokratiýa hile garşy gural däldir. Men halkyň dili bilen ýazylmagyna garşy däl, men halkyň diliniň gyrkylmagyna garşy. Siziň ýazanlaryňyzda esasy sütün ýok. Hakyky şygyrýet — arhitektura ýaly. Onda her bir sözüň anyk ýeri we manysy bolmaly."


"Siziň 'ýaşlaryň dili' diýýäniňiz bolsa, diňe ýönekeý sözlemleri, hatda küfür sözlerini hem, kapýa üçin bir ýere ýygnamak. Netije: Ýokary hili manynyň ýoklugy. Siz 4 setiri sazlaşdyrmak üçin, köpçüligiň ahlagyny we düşünjesini pida edýärsiňiz!"


Ylham:

"Biziň kapýalarymyz durmuşdan alnan. Sen bu günki durmuşyň çyn (real) kynçylyklaryny duýup bilmeýärsiň. Bizformany bozýarys, sebäbi köne formalar biziň duýgularymyzy göterip bilmeýärdi."


Adyl:

"Formany bozmak, diňe bir zadyň ýerine başga bir hili gurmak bilen ýagşydyr. Sizde bolsa hiç zat ýok, diňe bir boşluk . Şygyrýetiň manysy duýgynyň 'gaty' beýany däl, eýsem, duýgyny sadalyk we çuňluk arkaly okujynyň kalbyna ýetirmekdir. Siziň goşgularyňyzda ne duýgy (seçme duýgy) bar, ne-de duýgy akymyny üpjün edýänsadalyk."


"Yzygiderliligiň we çuň pikiriň bolmazlygy, siziň eserleriňizi ýatda galmazlyga alyp barýar. Häzirki wagtda okalýan zatlaryňyz, ertir unudylar. Sebäbi manysyz gurluş beýnide galmaýar."


Ylham: (Sesi gataldýar)

"Seniň bu garaýşyň bilen, biz asla ösüp bilmeris. Biziň eserlerimiz depginli we tiz döwür üçin niýetlenen. Uzak we çylşyrymly beýanlar indi hiç kime gerek däl!"


Adyl:

"Tiz döwür üçin niýetlenen bolsa, onda ol şygyr däl-de, reklama bolýar. Reklamanyň maksady bolsa satmak, pikir ýöretmek däl. Siz her bir setirde bir many ýa-da bir filosofik pikir goýmagyň ýerine, diňe bir nädogry hereketi kapýalaşdyrýarsyňyz."





Ylham: (Başyny ýaýkaýar)

"Meniň pikirimçe, sen ýöne aňsatlygy halamaýarsyň. Sen durmuşyň hakyky ýüzüni görmek islemeýärsiň."


Adyl:

"Men durmuşyň hakyky ýüzüni görmegi isleýärin, ýöne ussat bir aýnada. Siziň ýaly hili pes goşgular, ol aýnany bulam bujar edýär."


Ylham:

"Sen biziň eserlerimizi ýigrenýän bolsaň, bu seniň şahsy meseläň. Emma sen ýeke. Men bir gezek goşgy paýlaşsam, müňlerçe adam goldaýar. Sen bolsa, bu köne kitaplaryň arasynda, giden döwrüň galyndysy ýaly, ýalňyz gyrada gezersiň"


Adyl: (Çuňňur dem alýar)

"Şol müňlerçe adamyň goldawy, meniň negatiwligimiň iň uly sebäbi! Men haýsy sahypany açsam, haýsy köçä çyksam, ýa-da haýsy media seredýän bolsam, her aýak basan ýerimden siziň manysyz we ahlaksyz goşgularyňyz çykýar."


"Siziň tarapdarlaryňyzyň köplügi, biziň jemgyýetimiziň filtriň ýoklugyny we edebi hiliň derejesiniň gaty pese düşendigini görkezýär.


Ylham:

"Halk bizi saýlady! Sen bolsa henizem 'pikir' we 'sadalyk' diýen abstrakt zatlar hakynda dert çekýäň. Häzirki okyjy sadadan we çalt duýgudan lezzet alýar. Sen muňa garşy çykyp bilmersiň. Siziň ýaly pikir edýänleriň sesi ýuwaş çykýar, hatda siziň tankytlaryňyza hem ähmiýet berilmeýär."


Adyl:

"Elbetde, biziň sesimiz ýuwaş çykýar! Sebäbi biz ýüzleý şöhraty däl-de, çuň manyny goraýarys. Meniň gaharym, diňe bir siziň manysyz eserleriňize däl, eýsem, ahlak kadalaryny bozýan we küfür sözlerini goşgy diýip satýan bu hereketiň giň ýaýramagyna. Meniň ýaly pikir edýänleriň duýýan zady —höküm sürýän manysyzlyk. Häzir men özümi, hakyky hiliň we edebiýatyň kadalaryny gorajak bolýan, ýalňyz bir esger ýaly duýýaryn. Meniň negatiwligim, bu ýalňyzlygyň we köpçüligiň ýalňyş saýlamasyna garşy çykýan bir protestdir!"


Ylham: (Gülümsiräp)

"Meniň pikirimçe, sen ýaşaýyş bilen ylalaşmaly. Bu täze döwür. Sen ýeke galarsyň, biz bolsa dünýäni doldurarys."


Adyl:

"Siz dünýäni doldurarsyňyz, ýöne boşluk bilen. Hakyky sungat we edebiýat, taryhyň süzgüjinden geçer. Siziň 'okyjy' ýygnan goşgularyňyz bolsa, edil çalt geçýän moda ýaly, ýitip gider. Men ýalňyz galmagy saýlap, hakyky manyly edebiýaty gowşak goşgular bilen deňeşdirmezligi has gowy görýärin!"


(Adyl soňky sözüni aýdyp, kitaby bilen bilelikde Ylhamdan doly daşlaşýar. Ylham durup, özüniň dogrudygyna ynanýan bolsa-da, Adylyň aýdanlary onuň aňyna gysga wagtlyk hem bolsa täsir edýär.)

Mowzukda teswirler ýok! Siz ilkinji bolup teswir ýazyň!

Teswir ýazmak üçin Içeri giriň ýa-da Agza boluň →!